Hoşgeldiniz
Hoþgeldiniz
- Ana Sayfa
- İletişim
- Ziyaretçi defteri
- Dost Siteler
- 8. Sınıf Konu Anlatımı
- 7. Sınıf Konu Anlatımı
- 6. Sınıf Konu Anlatımı
- Hakkımızda
- 8. Sınıf Türkçe
- 8. Sınıf Matematik
- 8. Sınıf Fen ve Teknoloji
- 8. Sınıf İnkılap Tarihi
- 8 Fraktal
- Koordinat
- Koordinat2
- Üslü Sayılar
- Üslü2
- Kareköklü Sayılar
- Histogram
- Standart Sapma
- Gerçek Sayılar
- Olasılık
- Pisagot Bağıntısı
- Ü. K. B.
- Özdeşlikler
- Çarpanlara Ayırma
- A. D. G. D
- Kalıtım Ünitesi
- Kuvvet ve Hareket
- Cümle Türleri
- Cüm. Ögeleri
- Fiilimsiler
- F. Çatısı
- 5. Sınıf Konu Anlatımı
- 5. Türkçe
- 5. Matematik
- 5. Fen ve Teknoloji
- 5. Sosyal Bilgiler
- Bir Kahraman Doğuyor
Fiilimsiler
FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER)
Fiil anlamı taşıyan; ancak fiillerin özelliklerini tam olarak yansıtmayan ve cümlede isim soylu kelimeler gibi görev üstlenen kelimelere fiilimsi (eylemsi) denir. Bilindiği gibi Türkçe’de –(i)msi eki benzeyen anlamına gelir. Buna göre fiilimsi de “fiile benzeyen” demektir. Fiillerin üç temel özelliği vardır: Fiiller, iş hareket, oluş bildirir, mastar eklerini (-mek, -mak) alır, kip eklerini alır. Fiilimsiler ise mastar eklerini ve kip eklerini alamaz. Sadece iş, hareket, oluş bildirmesi bakımından fiile benzer.
Fiil Fiilimsi
Gel- Gelmek
Koş- Koşan adam
Gül- gülerek
Fiilimsiler üçe ayrılır:
1. İsim-fiiller
2. Sıfat-fiiller (Ortaç)
3. Zarf-fiiller (Bağ-fiil, ulaç)
İsim-fiiller
Fiilin adı demektir. Fiil kök veya gövdelerine –mak, -mek, -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş ekleri getirilerek oluşur. Yazmak, konuşmak, yemek, yazma, alış... Konuşmak bir sanattır.
Olumsuzluk eki –ma, -me ile isim-fiil eki olan –ma, -me karıştırılmamalıdır. Bu hafta işe gitme. (Olumsuz fiil) / Tatile gitme hazırlıkları başladı. (İsim-fiil)
-mak, -mek, -ma, -me eklerini alan bazı kelimeler bir nesnenin adı olarak kullanılabilir. Ekmek, çakmak, yemek, tokmak, kıyma, sarma, kazma...
Bu yıl tarlaya buğday ekmek istiyorum. (isim-fiil)
Bakkaldan üç ekmek aldı. (İsim)
-iş ekini alan bazı kelimeler isim-fiil, isim ve fiil görevinde kullanılabilir.
Yurda giriş işlemleri başladı. (İsim-fiil)
Binanın girişi çok berbattı. (İsim)
Hiç çekinmeden rakiplerine girişti. (Fiil)
Sıfat-Fiiler (Ortaç)
Fiilin sıfat dönüştürülmüş şeklidir. Fiil kök veya gövdelerine –an, -en, -ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür, -dık, -dik, -duk, -dük, -tık, -tik, -tuk, -tük, -acak, -ecek, -mış, -miş, -muş, -müş ekleri getirilerek yapılır. Sıfatların her zaman bir ismi nitelediği gibi sıfat-fiiller de genellikle bir ismi niteler. Tanıdık kişi, okumuş adam, çıkmaz sokak....
Sıfat-fiil ekini alan fiiller, bazen isim göreviyle kullanılır. Bayrama katılan öğrencilere izin verildi. (Sıfat-fiil) / Bayrama katılanlara izin verildi. (İsim) (Sıfat-fiiller çekim eki alarak isimleşir.)
Sıfat-fiil ekleriyle kip ekleri karıştırılmamalıdır. Görünmez kaza (Sıfat-fiil) / Buradan bizim ev görünmez. (Fiil)
Sıfat-fiil eklerinin olumsuzları da yaygın olarak kullanılır. Görmemiş adam, olmayacak iş
-dık, -acak sıfat –fiil ekleri, ünlü ile başlayan ekleri aldığında yumuşama olayı meydana gelir. Babamın tanıdığı kişiler geldi.
Zarf-fiiller (Bağ-fiil, ulaç)
Fiillerin durumunu, zamanını, şeklini bildiren fiilimsilerdir. Fiil kök veya gövdelerine “-ıp, -ip, -up, -üp, -arak, -erek, -ken, -a, -e, -maden, -madan, -alı, -eli, -ınca, -ince, -maksızın, -meksizin, -casına, -alı, -eli, -ınca, -ince, -unca, -ünce, -dıkça, -dikçe, -dukça, -dükçe, -dığında, -düğünde, -mez” ekleri getirilerek yapılır. Zarf-fiiller çoğunlukla bağlama göreviyle kullanıldığı için bir adı da bağ-fiildir.
Koşa koşa geldi.
Çocuk ağladıkça açıldı.
Öğretmen dersi anlatıp çıktı.
Zarf-fiiller çekim eki almaz (Diğer fiilimsilerden farklı)
NOT : Fiil ve fiilimsilerde olumsuzluk –me, -ma ekleriyle sağlanır. Geniş zamanın olumsuzu –maz, -mez ekleriyle yapılır. Gel-me, gel-mez
ÖRNEK SORU:
Fiil kök ya da gövdelerinden türeyen, tamlayıcı cümlecik kuran, çekimi olmayan kelime çeşitlerinin ortak adı nedir? (1985 FL)
a) İsim-fiil b) Sıfat-fiil c) Bağ-fiil d) Fiilimsi
ÖRNEK SORU: “Okul eğitimi dışında kalan gençlerin de eğitilmeleri gerekir.” Cümlesinde “kalan” kelimesinin çeşidi nedir? (1986-FL)
a) İsim-fiil b) Bağ-fiil c) Sıfat-fiil d) Yardımcı fiil
ÖRNEK SORU: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil yoktur? (1996 FL/AÖL)
a) Günlerce düşünüp çalışarak bir program yaptık.
b) Yapılacak işleri öncelik sırasına göre dizdik.
c) Bulunduğumuz çevreyi ayrıntılarıyla tanıdık.
d) Bu arada bizi üzen olaylar oldu.
A) Yolda pek çok tanıdık kimseyle karşılaştık.
B) Biraz konuştuk, sonra ayrıldık.
C) Onu uzaktan gördük, ama yetişemedik.
D) Okuldan çıktık, hemen eve geldik.
Altı çizililer cevaptır.(örneklerde)
© Copyright 2009-2010. DelliFolios Theme . Designed by Anime Manga Adresiniz.